Każdy z nas ma prawo do wypoczynku. Zwłaszcza opiekun osoby niepełnosprawnej, który przecież pracuje przez okrągłą dobę 7 dni w tygodniu. Konieczna jest regeneracja sił fizycznych, ale także psychicznych. W teorii najlepszym rozwiązaniem jest krótki wyjazd bez podopiecznego. W praktyce stajemy przed wyzwaniem zapewnienia na ten czas odpowiedniej opieki osobie leżącej.
Jaką opiekę zapewnić osobie leżącej podczas naszego urlopu?
Najczęściej osoby niepełnosprawne mają orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Na podstawie tego dokumentu przysługuje im wiele praw, które opiekunowi mogą ułatwić zaplanowanie urlopu.
Dominującą formą opieki nad osobą leżącą w trakcie urlopu opiekuna jest w Polsce pomoc ze strony rodziny. Jest to korzystne dla seniora czy chorego bez oznak demencji. Jest on wówczas otoczony przez znanych sobie, kochanych ludzi, co znacznie poprawia komfort psychiczny. Często wymaga to jednak przeorganizowania życia opiekuna tymczasowego, łącznie z tym, że na taką opiekę musi on poświęcić własny urlop.
Jakie są alternatywy?
- pielęgniarska opieka domowa,
- komercyjne usługi opiekunów osób starszych,
- skorzystanie z tzw. opieki wytchnieniowej,
- wyjazd na turnus rehabilitacyjny.
Pielęgniarska opieka domowa – jak można się o nią starać?
Przysługuje osobom z przyznanym orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, szczególnie pacjentom leżącym. Jest bezpłatna, ale trzeba pamiętać, że odbywa się na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza. Zakres usług w ramach pielęgniarskiej opieki domowej obejmuje m.in.:
- podawanie leków,
- pielęgnacja cewnika, stomii, PEG-a, rurki tracheotomijnej, sondy żołądkowej,
- zmiana opatrunków, profilaktyka i pielęgnacja odleżyn,
- toaleta całego ciała,
- ćwiczenia rehabilitacyjne,
- podawanie posiłków.
Ponieważ pielęgniarka nie spędza z chorym całego dnia, nie może to być jedyna forma pomocy dla osoby całkowicie niesamodzielnej. Jednak w przypadku osób zachowujących częściową samodzielność, będzie dobrym wyborem. Pod warunkiem, że tak przygotujemy dom, by w maksymalnym stopniu ułatwić życie chorego. Wypożyczenie balkonika czy nawet wózka inwalidzkiego, by wesprzeć przemieszczanie się po mieszkaniu. Odpowiednie łóżko rehabilitacyjne, na którym chory może wygodnie spędzać większość czasu – przy różnych aktywnościach umysłowych i w różnych pozycjach ciała.
Komercyjna opieka domowa dla osoby leżącej
Usługi pielęgniarskiej opieki domowej finansowane przez NFZ odbywają się zgodnie z kolejką oczekujących pacjentów. Czasem więc okazuje się, że w terminie planowanego przez opiekuna urlopu nie ma możliwości skorzystania z tej formy wsparcia. Dlatego część osób decyduje się na skorzystanie z usług opiekunów komercyjnych. W przypadku osób całkowicie niepełnosprawnych połączenie opieki pielęgniarskiej w ramach NFZ, usług opiekuna komercyjnego oraz pomocy rodziny pozwoli zapewnić całodobową opiekę.
Opiekunowie świadczący usługi komercyjnie najczęściej współpracują z wyspecjalizowanymi agencjami, które zapewniają im odpowiednie szkolenia, biorą także odpowiedzialność za ich działania (warto dokładnie przeczytać umowę). Bardzo często opiekunami są zawodowe pielęgniarki i pielęgniarze lub osoby, które przez wiele lat opiekowały się np. własnym niepełnosprawnym dzieckiem. Część agencji wymaga przed podpisaniem umowy na opiekę odpowiedniego wyposażenia pokoju chorego, np. zapewnienia podnośnika pacjenta czy stolika przyłóżkowego.
Opieka wytchnieniowa
Jeśli osoba, którą się opiekujesz, ma przyznane orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, możesz ubiegać się o skorzystanie z tzw. opieki wytchnieniowej. Realizowana jest jako czasowy pobyt seniora, osoby niepełnosprawnej w domu opieki lub jako opieka świadczona w miejscu zamieszkania pacjenta.
Organizacja opieki wytchnieniowej jest jednym z zadań samorządu. Wniosek składa się do lokalnego MOPS-u czy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Osobie niepełnosprawnej przysługuje 14 pełnych dni kalendarzowych opieki całodobowej w ciągu roku oraz 240 godzin opieki w formie pobytu dziennego (np. w klubie seniora lub w ramach wizyt opiekuna w domu).
Turnus rehabilitacyjny dla seniora
Turnusy rehabilitacyjne kojarzone są głównie z wyjazdami dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami. Tymczasem przysługują niezależnie od wieku. Odbywają się z dofinansowaniem Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Warunkiem jest posiadanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności oraz wystawienie skierowania przez lekarza prowadzącego. Dokumenty te stanowią załącznik do wniosku o dofinansowanie składanego do MOPS lub PCPR.
Z turnusów rehabilitacyjnych można skorzystać także komercyjnie. Trzeba pamiętać, że nie każdy chory, m.in. ze względu na stopień niesamodzielności, będzie się na taki turnus kwalifikował. A czasem, by skorzystać z tej możliwości i tak konieczna będzie opieka opiekuna.