Wypadek, rozwijająca się choroba, diagnoza lekarska, być może leczenie szpitalne, a potem – opieka domowa. Opiekunowie bardzo często nagle, bez żadnego przygotowania stawiani są przed jednym z największych życiowych wyzwań. Jak opiekować się osobą ciężko chorą, by uwzględnić wszystkie jej potrzeby?
Diagnoza lekarska i co dalej?
Kiedy dowiadujesz się o ciężkiej chorobie bliskiej ci osoby, zarówno ty, jak i pacjent musicie uporać się z wieloma emocjami. Zwłaszcza jeśli choroba jest nieuleczalna lub niepełnosprawność trwała. Nie wahaj się w tej sytuacji skorzystać z profesjonalnej pomocy.
W pierwszej kolejności powinien to być lekarz, który wyjaśni proces terapeutyczny i da odpowiednie zalecenia. Obciążeni pracą lekarze rzadko kiedy mają jednak czas na długą rozmowę zarówno z pacjentem, jak i opiekunem. Część informacji będziecie zatem zdobywać na własną rękę. Najważniejsze, by pochodziły one z zaufanego źródła. Polecamy strony hospicjów (porady dotyczą nie tylko opieki paliatywnej!) czy oficjalne telefony zaufania. Szczególnie dobre opracowania przygotowało Puckie Hospicjum pw. św. Ojca Pio w serwisie bliskochorego.pl
Piramida dobrego umierania
Na podstawie badań prowadzonych przez hospicjum w Pucku powstała piramida dobrego umierania. Ze względu na specyfikę działalności w badaniach skupiono się na chorych w terminalnym stanie choroby. Jednak opracowana hierarchia potrzeb jest dość uniwersalna i z powodzeniem można odnieść ją do pacjentów leżących np. po wypadku czy udarze, u których jest szansa powrotu do zdrowia.
Sen bez bólu
Najbardziej podstawową potrzebą jest brak bólu i spokojny sen. Leków przeciwbólowych, zwłaszcza z grupy opiatów, nie możemy dawkować samodzielnie. Pozostaje stosować się do zaleceń lekarzy. Jednak o warunki sprzyjające wypoczynkowi możemy już zadbać samodzielnie. Pamiętajmy o wietrzeniu pokoju (na jego czas można wywieźć łóżko z chorym do innego pomieszczenia), o częstych zmianach pościeli, ale także o wyciszeniu ścian czy możliwości zaciemniania okna. Można pokusić się o modne panele tekstylne, które nie tylko świetnie wygłuszają odgłosy z zewnątrz, ale także dobrze wyglądają. Trzeba jednak regularnie je odkurzać.
Komfort osoby ciężko chorej
Kolejnymi w hierarchii potrzeb są komfort i poczucie bezpieczeństwa. Komfort zapewnić można m.in. przez odpowiednio dobrane meble i sprzęty do opieki nad chorym – łóżko rehabilitacyjne, wózek inwalidzki ze stabilizacją, podnośnik pacjenta.
Poczucie bezpieczeństwa nie oznacza zapewniania chorego, że „wszystko będzie dobrze”. Wręcz przeciwnie, takie słowa mogą ranić jego inteligencję i powodować niepokój. Zapewnij raczej bliską ci osobę, że bez względu na to, co się będzie działo, zawsze będzie mieć w tobie opiekę i wsparcie. I że zrobisz to, co możesz, by efektywnie jej pomóc. Nie składaj obietnic bez pokrycia.
Miłość, szacunek, szczęście jako elementy opieki nad osobą ciężko chorą
To najwyższe stopnie w hierarchii potrzeb. Miłość bliskich, ich akceptacja faktu, że ciało i/lub umysł chorego nie są takie, jak dawniej. Jednak chory, mimo swoich ułomności, jest nadal traktowany z szacunkiem, a jego podmiotowość i autonomia nie ulegają wątpliwości. Nie podejmuj decyzji za chorego, zwłaszcza jeśli widzisz, że wyraźnie nie życzy sobie jakichś rozwiązań. Dotyczy to również form terapii – jeśli pacjent nie został ubezwłasnowolniony, to do niego zawsze powinno należeć ostatnie słowo w tej kwestii (po rozmowie z lekarzem). Nie mów w obecności osoby chorej o niej w trzeciej osobie. Nawet jeśli wydaje ci się, że niewiele rozumie z rozmowy. Tak naprawdę nauka nie zna jeszcze wszystkich odpowiedzi w zakresie funkcjonowania naszej świadomości.
Na samym szczycie są chwile szczęścia. Tak, chwile, a nie szczęście w ogóle. Bo w życiu osoby chorej, zwłaszcza nieuleczalnie, chwila ma ogromne znaczenie. Jeśli nie ma takich wskazań medycznych, nie musisz być przy chorym 24 godziny na dobę. Ale zadbaj, by czas, który spędzacie razem, był naprawdę wartościowy i sprawiał twojemu bliskiemu radość.